Cradle to Cradle is een visie op duurzame ontwikkeling. C2C roept op om het goede te doen voor zowel people, planet als profit, in plaats van het minder slechte. C2C reikt een nieuwe innovatiestrategie aan, met een andere aanpak van o.a. productontwerp, productie, gebouwenbeheer, ketenbeheer en klantrelaties. C2C overbrugt daarmee de afstand tussen het op continuiteit en groei gerichte ondernemersdenken en het van oudsher op schadebeperking gerichte milieudenken.

Business as usual
Stel u bent een maakbedrijf. U maakt produkten en dat kost u grondstoffen, energie en arbeid. Uw klanten kopen uw produkten omdat die een functie hebben. Na verloop van tijd is het produkt echter versleten. De functie is dan weg en het produkt kan bij het afval. Een deel van de grondstoffen wordt 1) gestort, 2) verbrand of 3) gecomposteerd, met meer of minder milieuschade. Een ander deel van de grondstoffen wordt na recycling hergebruikt. De teruggewonnen grondstoffen zijn echter vermengd met van alles en zijn niet meer van de oorspronkelijke kwaliteit.

Dat kan beter
Connex C2C kabelbinderC2C, een moderne visie op duurzaamheid, zegt dat dit niet duurzaam is en dat het veel beter kan. Producten kunnen zo ontworpen worden dat de daarin verwerkte grondstoffen a) zonder milieuschade kunnen composteren en dus niet gestort of verbrand hoeven te worden, of b) zonder kwaliteitsverlies hergebruikt kunnen worden. Dat kan door uitgekiende grondstofkeuze (bijvoorbeeld zuivere materialen in plaats van mengsels), innovatief productontwerp (bijvoorbeeld klikverbindingen in plaats van lijmen, design for disassembly) en slimme organisatie van retourlogistiek (inzameling, statiegeld, productlease).

Kan nog beter
C2C gaat nog een stapje verder. Grondstoffen kunnen namelijk duurzaam ingekocht worden, dus bijvoorbeeld uit hernieuwbare bronnen en volgens het fair trade principe. Energie voor de productie kan ook uit hernieuwbare bron komen, zoals zon, wind en water. Productie kan milieuveilig zijn, dus zuinig met water en ander hulpstoffen, en alleen herbruikbaar afval. Arbeid kan onder gezonde omstandigheden plaatsvinden en kansen bieden voor persoonlijke ontwikkeling.

Groei is goed voor people, planet en profit
Het is niet niks, deze eisen, maar als er aan voldaan wordt volgt een opmerkelijke conclusie: het maakt dan voor het milieu namelijk niet meer uit hoeveel er geproduceerd wordt. Een deel van de grondstoffen is dan biologisch en verrijkt het milieu bij composteren. Een andere deel is technisch en wordt volledig hergebruikt zodat de behoefte aan nieuwe grondstoffen drastisch afneemt. Ook inkoop en productie zijn niet meer milieuschadelijk en bovendien goed voor alle betrokkenen. C2C zet hiermee dus een standaard voor duurzame productie en geeft aan waar de sleutels liggen: bij productontwerp en bij ondernemingsbeleid.

Belangstelling bij ondernemers
C2C slaat met dit inzicht een brug tussen het traditionele milieudenken, waarin iedere vorm van industriele productie milieugevaarlijk is, en het traditionele ondernemersdenken, waarin milieuzorg een kostenpost is. Dat is de belangrijke meerwaarde van deze visie. De voorbeelden van C2C-ontworpen producten laten bovendien zien dat compliancekosten (kosten van voldoen aan milieuwetgeving) sterk kunnen afnemen en dat bedrijfsvoering op C2C-basis winstgevend kan zijn. Het perspectief van duurzaamheid in combinatie met winst verklaart de grote belangstelling voor C2C bij ondernemers. C2C, bedacht door de Duitse chemicus prof. dr. Michael Braungart en de Amerikaanse architect William McDonough, heeft in de afgelopen jaren wereldwijd een grote vlucht genomen. Industrieën in alle sectoren oriënteren zich op dit concept en houden hun productontwerpen opnieuw tegen het licht.

Aanloopproblemen
C2C heeft echter ook zijn scherpe kantjes en aanloopproblemen. Om te beginnen staat het C2C-ontwerpen van industriële producten nog in de kinderschoenen en zal het nog wel even duren voordat we C2C-edities van alle gangbare producten hebben. Ook retourlogistiek en afvalverwerking hebben nog niet de technische en organisatorische perfectie die nodig is om alle technische grondstoffen uit het milieu te houden. Verder zal er ook tijd overheen gaan voordat de overheidsregelgeving bedrijven stimuleert om over te stappen op C2C-principes. Op de arbeidsmarkt is nog vrijwel geen C2C-kennis te vinden, en de advies- en kennismarkt is nog maar pas op gang.

Argumentenkaarten
C2C in de bouwIn opdracht van onder andere SenterNovem is een argumentenkaart gemaakt voor Cradle to Cradle. Er is ook een argumentenkaart voor C2C in de bouw.

Commitment
Als het ideaal van C2C nog niet overal binnen handbereik is, hoe moet je je als bedrijf of organisatie dan inspannen?

Dat begint met een ondubbelzinnig commitment aan het goede doen voor people, planet en profit, in plaats van het minder slechte. Ten aanzien van dit eindpunt mag er geen water bij de wijn, en het commitment moet voor de buitenwacht zichtbaar zijn in een duidelijke stellingname, bijvoorbeeld op de website, in de producten of in de projecten die worden uitgevoerd.

Vervolgens is het nodig te weten waar je staat. Dus welke stromen van grondstoffen, hulpstoffen en energie door je bedrijf gaan, waar alles uiteindelijk terechtkomt, in welke mate de biologische en technologische kringlopen gesloten zijn, hoe het zit met sociale rechtvaardigheid in de toeleverende keten, etc. Dit vereist onderzoek.

Daarna komt het stellen van doelen. Die moeten 'smart' zijn: specifiek, meetbaar, acceptabel, realistisch en tijdgebonden. Als het niet anders kan gaat hier dus wel water bij de wijn. Absolute perfectie bestaat immers niet en er is een groot belang van gemotiveerd kunnen werken, ook aan doelen die nog ver verwijderd zijn.

Deze denklijn is verder uitgewerkt in de Checklist opstellen organisatiebeleid voor duurzaam innoveren

Netwerk
Het belang van ambitie en commitment èn van duidelijk communiceren daarvan is dat klanten, leveranciers, medewerkers, overheden en instellingen dan weten bij wie ze terecht kunnen als ze die ambitie (het goede doen in plaats van het minder slechte) delen. Deelnemers aan de economie kunnen elkaar dus ondersteunen in ambitie en commitment en zodoende de veranderingen die nodig zijn voor een duurzame economie versnellen. Die versnelling is dringend nodig, gezien het tempo van uitputting van grondstoffen, toenemende milieuschade en groeiende wereldbevolking. Netwerkvorming rond duurzame innovatie kan bovendien bevorderd worden door projecten zoals Cradle Kring Noord, die initiatieven en vorderingen zichtbaar kunnen maken.

Copyright en certificatie
"Cradle to Cradle" en "C2C" zijn beschermde handelsmerken van MBDC (www.mbdc.com), een gezamenlijke onderneming van Michael Braungart en William McDonough. Gebruik van de aanduidingen Cradle to Cradle en C2C in relatie tot producten en diensten mag alleen met toestemming van de merkeigenaar. Om die toestemming te verkrijgen moet een certificatie-audit met goed gevolg worden afgelegd. C2C-certificatie in Nederland loopt via EPEA, een onderneming van Michael Braungart, zie www.epea.nl.