Duurzame ontwikkeling
VN rapport '87 Een zodanige ontwikkeling dat onze generaties kunnen voorzien in hun behoeften zonder toekomstige generaties die mogelijkheid te ontnemen. Dit is geformuleerd door de commissie Brundtland in het rapport ‘Our common future’, Verenigde Naties, 1987. Duurzame ontwikkeling kent in de praktijk uiteenlopende werkvelden zoals duurzame gebiedsontwikkeling, duurzame energie, duurzame landbouw, duurzame innovatie.

Duurzame innovatie
Een aspect van duurzame ontwikkeling gericht op producten en productiewijzen, en de economische, ecologische en sociale effecten daarvan. Duurzame innovatie betreft telkens de hele keten vanaf grondstofwinning, via productie en consumptie tot restverwerking. Duurzame innovatie wordt gerealiseerd door kenniscreatie. Duurzaamheid is daardoor een relatief begrip omdat de inzichten in wat duurzaam is voortdurend wijzigen. Het innovatieproces moet daarom zo zijn ingericht dat verduurzamen de basishouding is. Zie ook “Duurzame innovatie”, Jorna, Van Engelen, Hadders (red.), Van Gorcum, 2004.

Cradle to Cradle
Herman Miller C2C-bureaustoel Een visie op duurzame innovatie die het belang benadrukt van gebruik van lokale grondstoffen, inrichten van gesloten biologische en technologische kringlopen (vermijden van afval), gebruik van energie uit hernieuwbare bron, bewerkstelligen van sociale rechtvaardigheid en toepassen van deze principes langs de hele voortbrengingsketen en in ondersteunende processen. Voldoen aan C2C-criteria betekent dat een positieve bijdrage ontstaat aan zowel people, planet als profit, in plaats een minder negatieve. Cradle to Cradle is hiermee het eerste duurzaamheidsconcept dat een brug weet te slaan tussen klassiek ondernemersdenken (‘milieuzorg kost geld’) en klassiek milieubeschermersdenken (‘productie is milieugevaarlijk’). Cradle to Cradle is op dit moment de meest aansprekende visie op duurzame innovatie. Zie ook www.epea.nl, www.cradletocradle.nl, www.codin.nl/wat-is-c2c.

Transitie
Transitiecurve Een transitie is een structurele maatschappelijke verandering die het resultaat is van op elkaar inwerkende en elkaar versterkende ontwikkelingen op het gebied van economie, cultuur, technologie, instituties en natuur en milieu (Wikipedia). In het begin van een transities gaan veranderingen vaak traag, hetgeen met een S-curve gevisualiseerd kan worden. Na een ‘take off’ komt een versnelling, en uiteindelijk volgt een stabilisatie als de omslag is voltooid. Bij transities kan verder op zowel macro-, meso- als micro-niveau sprake zijn van veranderingsgerichte activiteiten (J. Rotmans).

Transitiemanagement
Onder de titel Transitiemanagement beschrijven diverse auteurs een wijze van bevorderen van transities. Er worden vier stappen onderscheiden. In stap één wordt geanalyseerd en een strategische visie ontwikkeld. In stap twee wordt dit vertaald naar deelsystemen. In stap drie worden experimenten en projecten bepaald. Stap vier is voortgangsbewaking en bijsturing. De werkvorm waarin de stappen worden uitgevoerd luisteren nauw. Te veel bemoeienis door beslissers uit het systeem dat voor een transitie staat vertraagt het proces. Te weinig echter ook. Een ‘transitiearena’,een denktank die volgens bepaalde regels wordt samengesteld, kan een productieve middenweg zijn. De transitiearena stelt een transitieagenda samen en initiëert transitieexperimenten. Die experimenten kunnen rechtstreeks invulling geven aan de gewenste transitie, of voorwaardescheppend zijn. In Nederland wordt onderzoek gedaan naar transitiemanagement door het instituut Drift van de Erasmusuniversiteit (www.drift.eur.nl), en door TNO (www.kenniscentrumtransities.nl)

. Urgenda (www.urgenda.nl) is een praktijkgericht verzamelpunt voor duurzaamheidsgerelateerde transitieprojecten.